Społeczno-wychowawcza rola seniorów (dziadków) w rodzinie
Słowa kluczowe:
senior, dziadkowie, rodzina, wychowanie, socjalizacja, młodzież (wnuki)Abstrakt
Artykuł podejmuje tematykę wychowawczej roli seniorów(dziadków) w rodzinie. Celem jest ukazanie konkretnie wychowawczej i socjalizacyjnej roli w obszarach: wychowanie w rodzinie, wychowanie kulturowe, wychowanie społeczne, wychowanie religijno-moralne oraz analiza ich kapitału intelektualnego racjonalizowanego, jako mądrość starca. Z analizy wynika, że role seniorów nadal mają ważny wpływ wychowawczy na dorastających wnuków. Dobre kontakty z dziadkami uczą nastolatków miłości i troski o drugiego człowieka, poznania historii rodziny, tradycji i wiary w domu. Wciąż są jeszcze strażnikami: pamięci zbiorowej, więzi rodzinnych, kronikarzami historii, mądrością wiary, moralności i dziedzictwa kulturowego. Zauważa się jednak, iż rady udzielane młodemu pokoleniu nie dla wszystkich stanowią uniwersalną receptę na szczęśliwe życie.
Bibliografia
Adamski F. (2002), Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Kraków.
Adamski F. (1982), Socjologia małżeństwa i rodziny, Warszawa.
CBOS (2008), Co im zawdzięczamy? Opinie w przeddzień święta babć i dziadków. BS/3/2008. Warszawa, s. 4.
Chałas K., Kowalczyk S. (2006), Wychowanie ku wartościom narodowo-patriotycznym, Lublin.
Chmielnicki N. (1978), Dziadkowie, babcie, wnuki, „Problemy Rodziny” 1, s. 29-35.
Czerepaniak-Walczak M. (2010), Zaskakujące, intrygujące, niezwyczajne obrazy młodzieży Próba zastosowania koncepcji „Czarnych Łabędzi” w pedagogice młodzieży, „Przegląd Pedagogiczny” 1, s. 52-64.
Dieck M. (1979), Wohnen und Wohnumfeld älterer Menschen in der Bundesrepublik, Heidelberg.
Dyczewski L. (2015), Międzypokoleniowe relacje w rodzinie i społeczeństwie, Oświata dorosłych.
Inspiracje i wyzwania, red. E. Woźnicka, Warszawa–Łódź.
Frankl V.E. (1978), Nieuświadomiony Bóg, tłum. B. Chwedeńczuk, Warszawa.
Goodman N. (2001), Wstęp do socjologii, Poznań 2001.
Jan Paweł II (2005), Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Kraków.
Jan Paweł II (1994), Przekroczyć próg nadziei, Lublin 1994.
Kukołowicz T. (2006), Jakim wartościom poświęca się współczesny stary człowiek, w: Starzenie się a satysfakcja z życia, red. S. Steuden, M. Marczuk, Lublin, s. 197 204.
Kukołowicz T. (1976), Kim jest babcia. Zagadnienia filozofii i a zdrowie, Warszawa.
Łukow W. (2007), Problemy wychowania w społeczeństwie globalnym, Olsztyn.
Majkowski W. (2010), Rodzina polska w kontekście nowych uwarunkowań, Kraków.
Mariański J. (2002), Religia i moralność w społeczeństwie polskim: współzależność czy autonomia?, „Forum Teologiczne” 3, s. 45-63.
Mariański J. (2015), Religia i moralność w świadomości Polaków: zależność czy autonomia?, „Konteksty Społeczne” 1 (5), s. 8-26.
Miczyńska-Kowalska M. (2012), Socjalizacja w społeczeństwie ponowoczesnym, Lublin.
Nawroczyński B. (1947), Życie duchowe. Zarys filozofi i kultury, Kraków–Warszawa.
Niezabitowski M. (2007), Ludzie starsi w perspektywie socjologicznej, Katowice.
Pienkoś M. (2015), Dziadkowie w wychowaniu wnuków na podstawie opinii osób młodych i starszych, „Forum Pedagogiczne” 2, s. 281-289.
Przygoda A. (2015), Społeczne role dziadków w procesie socjalizacji wnuków, Toruń.
Puzynina J. (1994), Wokół wartości, Edukacja aksjologiczna, red. K. Olbrycht, Katowice, s. 18-32.
Rybczyńska I. (1997), Jak być (kochaną) babcią, Warszawa.
Scheler M. (1954), Vom Ewigen in Menschen, Bern–München.
Susłowska M. (1998), Psychologia starzenia się, Warszawa.
Szacki J. (2004), Tradycja, w: Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Kraków, s. 1491-1495.
Szatur-Jaworska B., Błędowski P., Dzięgielewska M. (2006), Podstawy gerontologii społecznej, Warszawa.
Szczepański J. (1984), Sprawy ludzkie, Warszawa.
Szczepański J. (1987), Tworzyć lepszy świat, „Tygodnik Kulturalny” 42, s. 3-4.
Sztompka P. (2012), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków.
Tomiło J. (2006), Biografi e ludzi starszych jako źródło wartości wychowawczych. Starzenie się a satysfakcja z życia, red. S. Steuden, M. Marczuk, Lublin, s. 205-216.
Tyszka Z. (1998), Socjologia rodziny a pedagogika rodziny. Przedmiot badań – możliwości współdziałania badawczego, „Roczniki Socjologii Rodziny” 26 (t. X), s. 77-90.
Wawrzyniak J.K. (2011), Opiekuńczo-wychowawcza rola dziadków w rodzinie, „Pedagogika Rodziny” 1(2), s. 95-103.
Struzik Z. (2013), Wartości przekazywane i praktykowane przez osoby starsze w rodzinie, „Mazowsze
Studia Regionalne” 13, s. 115-126.
Zięba-Kołodziej B. (2012), Rola dziadków w życiu rodziny, Tarnobrzeg.
Znaniecki F. (2001), Socjologia wychowania, Warszawa.
Zych A. (1999), Człowiek wobec starości. Szkice z gerontologii społecznej, Katowice.
