Kryzys tożsamości ojca w rodzinie i postulaty jego przezwyciężenia. Amoris laetitia w odpowiedzi na znaki czasu
Słowa kluczowe:
małżeństwo, rodzina, zagubienie ojcostwa, ojcostwo Boga, posłannictwo ojca, wychowanie potomstwa, być ojcem dzisiajAbstrakt
Istniejący kryzys rodziny łączy się w znacznej mierze z zakwestionowaniem roli, jaką powinien w rodzinie odgrywać mąż i ojciec. Nie funkcjonuje dziś ideał męskości, w którego centrum byłoby przekonanie o spełnieniu się mężczyzny w ojcostwie. Odnosząc się do społecznych konsekwencji kryzysu tożsamości ojca określa się niekiedy współczesne społeczeństwo jako „społeczeństwo bezojcowskie”, społeczeństwo pozbawione ojca. Zwraca na to uwagę w adhortacji Amoris laettia papież Franciszek, który uważa, że ojcowie znaleźli się w poważnym kryzysie (Franciszek 216, 176).
W niniejszym opracowaniu chodzi o próbę zarysowania kryzysu ojcostwa i wskazania sposobów przezwyciężenia tego niepokojącego stanu rzeczy. W tym celu należy omówić zagadnienie posłannictwa ojca w kontekście integralnej wizji małżeństwa i rodziny. Następnie trzeba zwrócić uwagę na przejawy kryzysu ojcostwa i na przyczyny nieprawidłowego rozwoju wzoru ojca w rodzinie. W końcu chodzi o wskazanie postulatów służących przezwyciężeniu kryzysu ojcostwa oraz konieczności przygotowania do spełnienia funkcji ojca w rodzinie.
Bibliografia
Dokumenty Kościoła
Franciszek. 2016. Adhortacja apostolska o miłości w rodzinie „Amoris laetitia”.
Franciszek. 2019. Adhortacja apostolska „Christus vivit”.
Jan Paweł II. 1981. Adhortacja apostolska o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym „Familiaris consortio”.
Jan Paweł II. 1979. Encyklika „Redemptor hominis”.
Jan Paweł II. 1994. List do rodzin „Gratissimam sane”.
Jan Paweł II. 1988. List apostolski z okazji Roku Maryjnego o godności i powołaniu kobiety „Mulieris dignitatem”.
Jan Paweł II. 2004. Tajemnica Bożego ojcostwa w Starym Testamencie. Przemówienie podczas audiencji generalnej [16 X 1985]. W: Jan Paweł II. Nauczanie papieskie, 491-495. [Poznań:] Pallotinum, t. VIII,2.
Jan Paweł II. 2004. Ojciec Jezusa Chrystusa. Przemówienie podczas audiencji generalnej [23 X 1985]. W: Jan Paweł II, Nauczanie papieskie, 565-569. [Poznań:] Pallotinum, t. VIII,2.
Opracowania
Augustyn, Józef. 2003. Ojcostwo. Aspekty pedagogiczne i duchowe. [Kraków:] Wydawnictwo M.
Bajda, Jerzy. 2005. Rodzina miejscem Boga i człowieka. Wokół zagadnienia integralnego powołania rodziny, [Łomianki:] Fundacja Pomoc Rodzinie.
Borutka, Tadeusz i Antoni Świerczek. 2013. Rodzina silna Bogiem. Teologiczno-duszpasterska refleksja na temat rodziny, [Kraków:] Instytut Nauk o Rodzinie.
Braun-Gałkowska, Maria. 2007. Szczęście rodzinne jako cel wychowania. W: Rodzina na nowo odkryta, red. Józef Pater, 163-180. [Wrocław:] Papieski Wydział Teologiczny..
Głód, Franciszek. 2013. Odnalezienie szczęścia w małżeństwie i rodzinie. [Wrocław:] Papieski Wydział Teologiczny.
Kalniuk, Jan. 2016-2017. Rola ojca i matki w wychowaniu dziecka świetle adhortacji „Amoris laetitia”. Sosnowieckie Studia Teologiczne 13, 27-43.
Kądziołka, Władysław. 2014. Kryzys macierzyństwa i ojcostwa w dobie współczesności. W: Rodzina i rodzicielstwo między tradycją a współczesnością, red. Adam Skreczko, Bożena Bassa, Zdzisław Struzik, 177-208. [Warszawa:] Instytut Papieża Jana Pawła II.
Karaś, Antoni. 2016-2017. Podstawowe cechy małżeńskiej i rodzinnej duchowości w świetle adhortacji „Amoris laetitia” papieża Franciszka. Sosnowieckie Studia Teologiczne 13, 45-64.
Królczyk, Małgorzata. 2016-2017. Miłość małżeńska jako dar i zadanie. Refleksja na kanwie adhortacji „Amoris laetita”. Sosnowieckie Studia Teologiczne 13, 77-92.
Królczyk, Małgorzata. 2018. Realizacja podstawowych celów małżeństwa w kontekście współczesnych uwarunkowań społeczno-kulturowych, [Kraków:] Scriptum Tomasz Sekunda.
Krucina, Jan. 1998. Zagubione ojcostwo we współczesnej społeczności. W: „Abba”, Ojcze. W stronę jubileuszu roku 2000, red. Ignacy Dec, 75-86. [Wrocław:]
papieski Wydział Teologiczny.
López Trujillo, Alfonso. 1998. Ojcostwo Boga jako model ojcostwa w rodzinie. W : „Abba”, Ojcze. W stronę jubileuszu roku 2000, red. Ignacy Dec, 23-38. [Wrocław:] Papieski Wydział Teologiczny.
Majdański, Kazimierz. 1999. Ojcostwo jako podstawowe posłannictwo mężczyzny. Studia nad Rodziną 3, nr 2, 5-10.
Mierzwiński, Bronisław. 1999. Mężczyzna istota nieznana. [Warszawa:] Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna i Reklamowo-Handlowa ADAM.
Mierzwiński, Bronisław. 1986. Rola ojca w rodzinie. Communio nr 6, 56-60.
Mróz, Mirosław. 2014. Hermeneutyka „bezinteresownego daru z siebie”. W poszukiwaniu zrozumienia sensu małżeństwa i rodziny. W: Rodzina sercem cywilizacji miłości, red. Zbigniew Wanat, Ireneusz Werbiński, 27-49. [Toruń:] Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Nackowski, Andrzej. 2016-2017. Komunia małżeńska i rodzinna wyzwaniem dla wspólnoty Kościoła w świetle adhortacji „Amoris laetitia”. Sosnowieckie Studia Teologiczne 13, 109-120.
Nagórny, Janusz. 2000. Kobiecość i męskość w perspektywie powołania chrześcijańskiego. Czy napięcia i konflikty są nieuniknione? W: Tertio millenio adveniente. U progu trzeciego tysiąclecia, red. Gabriel Witaszek, 419-440. [Lublin:] Wydawnictwo KUL.
Orzeszyna, Jan. 2016-2017. Adhortacja „Amoris laetita”. Przesłanie papieża Franciszka do małżonków i rodziców. Sosnowieckie Studia Teologiczne 13, 135-147.
Pawelec, Lidia. 2012. Pozycja ojca we współczesnej rodzinie. Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne nr 1, 367-374.
Pulikowski, Jacek. 2008 a. Dojrzałe ojcostwo szczytem karier męskich. W: Duchowość mężczyzny, red. Józef Augustyn, 159-171. [Kraków:] Wydawnictwo WAM.
Pulikowski, Jacek. 2008 b. Współczesny mężczyzna i ojcostwo. W: Rodzina wiosną dla Europy i świata, red. Teresa Mazan, Katarzyna Mazela, 259-269. [Łomianki:] Fundacja „Pomoc Rodzinie”.
Pytches, Mary. 1993. Miejsce ojca. Ojcostwo w zamyśle Bożym, [Kraków:] Wydawnictwo M.
Styczeń, Tadeusz. 1983. Bóg Ojcem. Medytacja nad mniej znanym tytułem encykliki „Dives in misericordia”. W: Jan Paweł II, Dives in misericordia. Tekst i komentarze, red. Stanisław Nagy, 83-99. [Lublin:] RW KUL.
Synod Biskupów. 2016. Powołanie i misja rodziny w Kościele i świecie współczesnym, [Kraków:] Wydawnictwo M.
Szafulski, Andrzej. 2007. Moralne dylematy konkubinatu. W: Rodzina na nowo odkryta, red. Józef Pater, 191-201. [Wrocław:] Papieski Wydział Teologiczny.
Szlaga, Jan. 1998. Objawienie ojcostwa Bożego przez Jezusa Chrystusa. W: „Abba”, Ojcze. W stronę jubileuszu roku 2000, red. Ignacy Dec, 39-51. [Wrocław:] Papieski Wydział Teologiczny.
Witczak, Jerzy. 1987. Ojcostwo bez tajemnic, [Warszawa:] Papieski Wydział Teologiczny.
Zabielski, Józef. 2016-2017. Urzeczywistnianie miłości małżeńskiej w rodzinie w świetle adhortacji „Amoris laetita”. Sosnowieckie Studia Teologiczne 13, 169-179.
Zadykowicz, Tadeusz. 2016-2017. Istota i cechy miłości małżeńskiej i rodzinnej w świetle adhortacji apostolskiej papieża Franciszka „Amoris laetita”. Sosnowieckie Studia Teologiczne 13, 181-194.